جمع آوری مطلب: روابط عمومی و امور بین الملل منطقه ویژه اقتصادی سهلان
ص
صبر ایله حالوا پیشر ای قورا سندن .
گر صبر کنی زغوره حلوا سازم .
صوبحانه نی یولداشئن ایله یئه ، ناهاری اوزون تک یئه، وشامی دشمنین ایله یئه .
صبحانه را با دوستت بخور، ناهار را تنها بخور ، و شام را با دشمنت بخور .
ض
ضررین قاباغئن هر واخت توتسان منفعت دیر .
جلوی ضرر را هر وقت بگیری منفعت است .
ط
طعنه لی سوزدن ایتی قئلئنج یاخشئدئر .
شمشیر تیز از حرف با طعنه بهتر است .
ظ
ظولمون آخیری اولماز .
ظلم عاقبت ندارد .
ظولم ایله آباد اولان عدل ایله ویران اولار .
آنچه که با ظلم آباد شود با عدل ویران میشود
ع
عاغئل عاغئلدان اؤتکم اولار .
عقل از عقل نافذ می شود(همفکری و مشورت) .
عجله ایشینه شیطان قارئشار .
عجله کار شیطان است
عذاب ملاکه سی دیر .
فرشته ی عذاب است .
عوض عوض اولدو قاری .
این به اون در .
عوضین بدل آددا اوغلو وار .
عوض عوض داره گله نداره .
عیبین اولسا قیل کیمی،گوستریلر فیل کیمی .
«»
غ
غملی آداما، اوزگه سینین گولمه سی آجیغ گَلَر .
به آدم غمگین، خنده‌ي بیگانه نفرت می آورد .
غوربت جنت اولسادا، یئنه وطن یاخشی دیر .
یوسف که به مصر پادشاهی میکرد می گفت بی شاهی کنعان خوشتر
ق
قادئنئن یالاغی سمنی قویار ، کیشنین یالاغی باققال دوکانی آچار .
زن شکمو سمنو می پزد ، مرد شکمو دکان بقالی می زند .
قادئن وار ائو یاپار قادئن وار ائو ییخار .
زنی هست که خانه را آباد میکند، زنی هم هست که خانه خراب میکند
قارا قارغانئندا بالاسی اوزونه خوشدور .
بچه کلاغ سیاه هم برای مادرش خوشگل است .
قارداشلار ساواشدئلار ابله لر ایناندئلار .
برادرها باهم دعوا کردند،ابلهان هم باور کردند .
قارغادان قناری اولماز .
کلاغ فقط یک کلاغ است و نمی توان آنرا به جای قناری جا زد( نمی توان ذات و جوهره افراد را تغییر داد) .
قارقئشئن ایکی باشی اولار .
نفرین دو سر دارد .
قازان قازانا دئیر، گوتون قارا دئر(قازان قازانا دئییر دیبین قارا دئر، قازان قازانا دئییر اوزون قارا ، گودوش گودو شا دئییر اوزون قارا اولسون) .
دیگ به دیگ میگه رویت سیاه است ( کسی که عیب دارد عیب دیگری را می گیرد،در مورد افراد خلافکار گفته می شود که به خلاف وبزه دیگران اعتراض دارند)
قاقا اولمایان یئرده ایدیه قاقا د ئیر لر .
« »
قانی قانیله یومازلار .
خون را با خون نمی شویند
قلم،قئلئنجدان ایتی دیر .
قلم،از شمشیر تیزتر است .
قورخان باش سالیم قالار .
سری که بترسد سالم میماند .
قورخان گوزه چوپ دوشه ر(قورویان گوزه چوپ دوشه ر)
موش توی کاسه آدم وسواسی میافتد .
قورخموش آداما قویون باشی جوت گورونر(گوز گوردوغوندان قورخار،ایلان چالمئش آلا چاتی دان قورخار)
مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید میترسد
قورد آرتسا،پاخئل دا آرتار(پاخئل آرتماز) .
اگر گرگ پیشرفت کند، بخیل هم پیشرفت میکند(بخیل پیشرفت نمیکند)
قورد بالاسی ، قورد اولار(قورد انی یی (بالاسی) یئنه قورد اولور)
عاقبت گرگ زاده گرگ شود گرچه با آدمی بزرگ شود .
قورددان قورتولدوغ، قولیبیابانیه توش گلدیک .
از شر گرگ خلاص شدیم، گرفتار غول بیابونی شدیم ( از چاله به چاه افتادیم)
قورد دومانلئغی سئوه ر .
گرگ از پراکندگی، بلبشویی و مه آلودی خوشش می آید تا از فرصت بوجود آمده بتواند به اهداف پلیدش دست یابد
قوردون سلامی طمع سیز اولماز .
سلام گرگ بی طمع نیست .
قورو قورو قوربانئن اولوم .
تعارف کم کن و بر مبلغ افزای .
قوناغ ائو ییه سی نین دوه سی دیر .
مهمان شتر صاحبخانه است
قوناغ قوناغی سئومه ز ، ائو ییه سی هئچ بیرین .
مهمون، مهمونو نمیتونه ببینه صاحب‌خونه هردو را .
قونشو آشی دادلی اولار(قونشو قادئنی آدامئن گوزونه قئز گلیر،تویوغو دا غاز گلیر) .
مرغ همسایه غازه(زن همسایه به چشم آدم ، دختر می آید و مرغش هم غاز)
قونشو پایی یاخشی دی بیرگون سنده بیرگون منده .
«»
قونشویا اومود اولان شامسیز قالار .
«»
قویو قازان اوزون درینده گوره ر .
چاه کن همیشه خودش را در ته چاه می بیند،چاه کن همیشه ته چاه است(چاه مکن بهر کسی اول خودت دوم کسی)
قویون اولمایان یئرده کچی یه حاج عبدالکریم آقا دئیرله .
جایی که گوسفند نباشه به بز حاج عبدالکریم آقا میگن(تو شهر کورا یه چشم پادشاهه)
قئز ائوینده تویدور اوغلان ائوینده خبر یوخدور .
در خانه عروس جشن عروسی برقرار است در خانه داماد خبری نیست
قئز بادام دئر ، بالاسی بادام ایچی(منیم بالام بادام دئر ، بالاسی بادامئن ایچی)
دختر مانند بادام است فرزندش مغز بادام(فرزند من بادام است ، بچه اش مغز بادام)
قئزئم سنه دئییرم گلینیم سن اشید .
دخترم به تو میگم، عروسم تو بشنو(به در میگم دیوار بشنوه)
قئش چئخار اوزو قارالئق کوموره قالار .
بالاخره زمستان هم می گذرد و روسیاهی به زغال می ماند
قیصاص قیامته قالماز .
مجازات گناه به قیامت نمی ماند .
ک
کار ائشیدمز، یاراشدئرارـ کور گؤرمه ز ، قوراشدئرار .
کر نمی شنود و جفت وجور می کند ، کور نمی بیند و سرهم می کند .
کاسیب(کسبه چی)مرد اولار .
کاسب جوانمرد میشود
کاسئبی دَوَه اوستوندَه بووَه سانجار(کاسئبی، دوه اوستونده ایلان وورار)
آدم بی چیز (آس و پاس) رو (در حالیکه) روی شتر (سوار است)، رتیل می گزد(آدم فقیر(بدبخت) اگر روی شتر هم باشد مار آن را نیش میزند)
کچی جان هاییندا، قصاب پیی آختارئر .
بز از جانش می ترسد، قصاب دنبال دنبه می گردد
کچی نین اجلی گلنده باشین چوبانین چوماغینا سورتر .
وقتی عمر بز به سر آمد، خودش را به چماق چوپان می مالد
کچی نین قطوری بولاقین گوزوندن سو ایچر .
بز گر از سر چشمه آب می خورد .
کدخدانی گور، کندی چاپ .
اگر در جایی خواستی به هدف و مقصود خود دست یابی دل صاحب ورئیس آنجا را بدست آور و سپس هر کاری خواستی بکن .
کفنین جیبی یوخدور .
کفن جیب ندارد .
کله سویودور .
کشکه .
کورا گئجه گوندوز بیردیر(کورا نه گئجه نه گوندوز) .
کور را شب و روز یکسان است(برای کور شب و روز فرقی نداره)
کورآللاهدان نه ایستر ، ایکی گوز بیری ایری بیری دوز .
کوراز خدا چی میخواد دوتا چشم یکی کج یک سالم
کور توتدوغون بوراخماز .
کور چیزی رو که بگیره ول نمی کنه(آدم کور در کارها لجوج و سختگیر است)
کور قوشون روزوسون الله وئره ر .
روزی پرنده ی کور را خدا میدهد .
کور کورا دئیر زیت گوزونه .
کور به کور میگوید بگوزم به چشت(دیگ به دیگ می گوید روت سیاه)
کوزَه تزه لئغدا(تزه اولاندا)سویو سوُیوق ساخلار(تزه کوزه سرین سو) .
کوزه فقط وقتی نو است ، آب را خنک نگاه می‌دارد( کنایه از اینکه : هر چیز ، تازه‌اش خوب است)
کوزه چی سینئق قابدان سوایچر .
کوزه گر از کوزه شکسته آب می خورد .
کوزَه ، سو یوْلوندا سئنار .
کوزه ، سرانجام در راهِ آوردن آب ، خواهد شکست .
کیتاب ،بیلیک منبعی دیر .
کتاب منبع دانش است .
کئچمه نامرد کؤرپوسوندن قوی آپارسئن سل سنی***یاتما تولکو دالداسئندا قوی یسین اصلان سنی .
از پلی که نامرد درست کرده عبور نکن بزار سیل تو رو با خودش ببره و به روباه تکیه نکن ، همین بهتر که شیر تورو بخوره .
کیچیکدن خطا، بویوکدن عطا .
کوچکتر خطا می کند و بزرگتر بواسطه بزرگی می بخشد
کیشی توپوردویون یالاماز(کیشی ده سؤز بیر اولار،کیشی سوزونون اوستونده دورار)
مرد تفش را لیس نمیزند،قول مردان جان دارد(حرف مرد یکی است،مرد سر حرفی که زده میایستد)
کیشی قئزی اولمایاسان ،کیشی قادئنی اولاسان .
دختر جوانمرد بودن مهم نیست،مهم این است که زن جوانمرد باشی ».
کیم اوز قاتئغئنا(آیرانئنا)تورش دئیر؟(هئچ کیم اوز خمیرینه تورش دئمز)
هیچکس به ماست(دوغ)خودش ترش نمی‌گه
گ
گئچی سنه قربان دریسی بیر قران* این بز فدای توست اما پوستش یک ریال
گل یاپیشما گؤجؤن چاتمایان داشا* گؤتؤره بیلمزسن زورا دؤشرسن.عاشیق علعسگر
« »
گلین اوینایا بیلمیر ،دئییر اوتاق ایری دیر .
عروس نمی تواند برقصد ، میگوید زمین کج است(وقتی زمین سفت است ، گاو از چشم گاو می بیند)
گلین گلیب اوجاغ اوستونه .
« »
گمینین ایشینی گمیچی بیله ر(چوره یی وئر چورکچیه بیر چورک ده اوسته وئر
کار را به کاردان بسپار(کار را به کاردان سپردن و چند برابر اجرت دادن بهتر است تا به دست افراد ناشی بدهند )».
گورول آما یاغما .
رعد و برق بزن ولی نبار
گولد ه ن تیکان اولار تیکاندان گول .
از گل خار میشود و از خار گل(گاهی اوقات فرزند خانواده ی خوب ،آدم بدی میشود و فرزند خانواده ی بد آدم خوبی میشود) .
گول،گوللر آچئلسئن .
بخند،تا گلها باز شوند(بخند تا دنیا به روت بخنده)
گولمه قونشونا ، گلر باشئنا .
به همسایه نخند ، سر خودت هم میاد .
گونشی پالچیقلا سووار ماق اولار می؟
اندود توان چشمه ی خورشید به گل؟
گئجه اودونا گئدن چوخ اولار .
قصه شب دراز است(شب دراز است و قلندر بیدار)
گئجه شهره گئدن چوخ اولار ، قیشدا بوستان اکن .
شب کسی که میگوید به شهر می‌روم زیاد است ، زمستان کسی که میگوید جالیز خواهم کاشت
گئدر بوستان قئراسی ، قالار اوزون قارا سی .
خربزه نارس و هندوانه بوستان تمام میشود و فقط روسیاهی میماند .
گئدیب حاماما ،اولوب شاماما(گئده جه یم حاماما،چئخام اولام شاماما)
یعنی نتیجه استحمام و آرایش این است که انسان تمیز و معطّرگردد
گی یه ن ایله یی یه نین کین الله وئره ر(یئیجین ایله گئیجینینکین آلله یتیره ر)
« »
ل
لاری خوروز بانلاماز، بانلاسا واخت آنلاماز .
اشاره به آدم وقت نشناس می باشد-حسنی به مکتب نمی رفت وقتی می رفت جمعه می رفت .
لالئن دیلین ننه سی بیله ر .
زبان لال را مادرش میفهمد(آشنا داند صدای آشنا)
لای لای بیلیرسن نیه یاتمیرسان؟
لالایی بلدی چرا نمی خوابی؟
لپه نی دئمه دویونو ده، دونه نی دئمه بویونو ده .
لپه را نگو برنجو بگو،دیروزو نگو امروزو بگو(داشتم داشتم حساب نیست دارم دارم حساب است)
م
ماشاورا کن، اَلینی آتاشا اوزاتما .
با وجود انبر، دست به آتش مزن .
مالی قاز(زیندگانلئغئ مالی قاز کئچیر) .
بخور و نمیر(زندگی بخور و نمیری دارد)
ماتئ میخاناسئ دئر(فاطی میخاناسی دیر،حسن سوخدو دییرمانئ دئر)
میخانه ماتی(فاطی)است(شهر هرت است)
مال گئدر بیریانا ایمان گئدر مین یانا .
در مورد افرادی که تحقیق نکرده به دیگران تهمت و افترا می بندند بکار می رود
محبت قئیچی سی هر شیی کسه ر .
قیچی محبت همه چیز را میبرد .
مرند اولوسو کیمین اوزانئر(مرند اولوسو دور)
مانند مرده های مرند دراز میشود .
مغرورلوق ائیله یب اوستادام دئمه***وقت اولار بیریئرده دارا دؤشرسن.عاشیق علعسگر
احساس غرور نکن و خود را بزرگ مبین زمانی می رسد که کم می آوری .
ملا اولدو مکتب داغیلدی .
ملا مرد مکتب هم تعطیل شد .
من دئییرم فدم دمه، سن دئییرسن دامدان داما .
من می گویم آسمان تو می گویی ریسمان .
موسی مئسئب دئر .
موسی کز کرده(کنایه از کسی که کار اشتباهی کرده و ساکت و خجل گوشه یی نشسته)
مئخی میسمارا دونده رن الله دئر .
هر چیزی در ید پروردگار است .
مئردار اسکی اود دوتماز(مال پوخون ائلدئرئم وورماز)
بادمجان بم آفت ندارد
میرزا قلمدان دی .
میرزا قلمدان است .
میوه‌نین یاخشی سئن مشه ده چاققال یه یر .
میوه خوب را درجنگل، شغال میخورد(سیب سرخ برای دست چلاق خوبه)
ن
ناشی زورنانی یوغون باشئندان چالار .
آدم ناشی، سرنا را ازسر گشادش میزند .
ناهاردان معلومدور شاما نه وار .
سالی که نکوست از بهارش پیداست .
نفسی ایستی یئرده ن چئخئر .
نفسش از جای گرم در میاد
نوخود فالی آچماق .
فال نخود باز کردن(چیزی را لفت دادن، در انجام کاری دودل بودن)
نه فایدا بیز قالمئشئق بویاندا کورپو قالئپ اویاندا .
چه فایده ما ماندیم این طرف و پل آن طرف( خرما بر نخیل ودست ما کوتاه)
نیت هارا منزیل اورا .
نیت به هر کجا باشد ،منزل و مقصد همانجاست
و
وارلیقدا دوست اولما یوخلوقدا کنار***ایگیتم دیینده بو عادت اولماز .
« »
واری اولان تاخار یوخو اولان باخار .
کسی که داره استفاده می کنه کسی که نداره نگاه می کنه (دارندگی و برازندگی)
واریندی گیریش یوخوندو سوروش .
«»
وئر ال ساخلار .
دست بخشنده نگهدار صاحبش و کسانی که مورد دعای آن فرد هستند میباشد
ه
هاردا آشدی ، اوردا باشدی .
هر جا آش هست، آنجا سر است
هامئسی بیر بئزین قئراغئدئلار .
سروته یه کرباسن
هامینی برق توتاندا بیزیده لامپا چیراغ توتار .
همه را برق میگیره ما را چراغ نفتی .
هر اوخویان ملانصرالدین اولماز .
هر گردی گردو نیست
هر زادئن تزه سی، دوستون کوهنه سی .
هر چیز تازه اش خوب است دوست کهنه اش
هر کس ساغ اولسون اوزونه .
هر کس باید به خود متکی باشد و از دیگران انتظار کمک نداشته باشد
هر گوزلده بیر عایئب اولار .
هر گلی عیب و علتی دارد( گل بی خار خداست)
هر نه اکیرسن، اونودا بیچیر سن .
هرچه بکاری همان را درو میکنی(هرچه بکاری تو، همان بدروی)
هرنه سالار سان آشئنا ، اودا چئخار قاشئقئنا .
هرچه کنی بخود کنی – گر همه نیک و بد یا کنی
همشه شعبان بیر دفعه ده رمضان .
همیشه شعبان یکبار هم رمضان
هئچ ده ن یئی دیر .
از هیچی بهتره (کاچی به از هیچی)
هئچ گول تیکان سئز اولماز .
هیچ گلی بی خار نیست .
ی
یولداش اودی ساشمیا دریا اولوب داشمیا
دوست آن است که نیس نزند دریا شود لبریز نشود
یا حسن کئچل یا کئچل حسن .
چه علی خواجه چه خواجه علی .
یاخشئ دوست اوز دوستونون گوزگوسودور .
دوست خوب آیینه ی دوست خود میباشد
یاخشئ دوست یامان گونده بللنر .
دوست خوب در زمان سختی معلوم میشود(دوست آنست که گیرد دست دوست***در پریشانحالی و درماندگی
یاخشی قادین عومور اوزادار،پیس قادین عومور آزالدار .
زن خوب عمر را دراز میکند،زن بد عمر را کم میکند
ﯾﺎﺧﺸﯽ قئزدان ﯾﺎﺧﺸﯽ ﺩﺍ ﮔﻠﯿﻦ ﺍﻭﻻﺭ .
دختر خوب عروس خوبی هم میشود
یاخئنداکی علف ، اوزاغداکی آرپادان یاخشئدئر(اوزاق یئرین آرپاسئندان ، یاخئن یئرین سامانی یاخشئ دئر)
سیلی نقد به از حلوای نسیه
یاشدا یانئر قورونون اودونا(قورونون اودونا ،یاش دا یانار)
تر هم به آتش خشک می سوزد.(تر و خشک با هم می سوزد)
یاغئشدان قورتولوب دولویا دوشدوک .
از چاه درآمده توی چاله افتادیم
یالانچئنئن حافیظه سی اولماز .
دروغگو حافظه ندارد .
یامان گونون عمرو آز اولار(قارا گونون عمرو آز اولار،قارا گجه نین آغ گونودوزواولار)
عمر روز سخت کم است،یعنی روزگار پستی و بلندی داشته و تلخی و شادی آن به هم پیوسته اند(پایان شب سیاه سپید است) .
یانسئن چیراغی، گلسین ایشئغی .
چراغش روشن باشد، نورش بیاید .
یای وار ، قئش وار، چوخ ایش وار .
تابستان هست ،زمستان هست ، کار زیاد است(این مثل در مورد شخص عجول بکار می رود بدین مضمون که فردا تابستان و زمستان خواهد آمد و کار زیادی در پیش است و تا رسیدن به نتیجه وقت زیادی لازم است)
یورغانا بورون ائلینن سورون .
«»
یورغانی گویده آیاغی اوزون .
«».
یوقورت توکولسه یئری قالار ، آیران توکولسه نه یی قالار؟
اگر ماست بریزد جایش میماند،اگر دوغ بریزد چه چیزی از آن میماند؟
یومورتاسی ترسه دوشوب .
کلافه است
یهر گاه آتئن بئلینده گزه ر،گاه یییه سی نین(همشه سو بئله گتمز)
گهی زین به پشت و گهی پشت به زین(همیشه در روی یک پاشنه نمی چرخد)
یئتیمه وای وای دیه ن چوخ اولار - چوره ک وئره ن اولماز .
به حال یتیم وای وای گویان زیادند ولی کسی یک لقمه نان نمی دهد(وقتی از یک کاری یا شخصی طرفداری الکی و ظاهری می کنند ولی در موقع نیاز هیچکدام پا پیش نمی گذارند این مثل کاربرد دارد)
یئدیلر ایچدیلر مطلبه یئتیشدیلر .
قصه ما به سر رسید کلاغه به خونه اش نرسید .
یئر برک اولاندا،اوکوز اوکوزدن گوره ر .
وقتی زمین سفت است، گاو فکر میکند تقصیر گاو دیگر است(وقتی زمین سفت است ، گاو از چشم گاو می بیند- عروس نمی توانست برقصد ، می‌گفت زمین کج است)
یئرین قولاغی وار .
دیوار موش دارد ، موش هم گوش دارد .
یئرینه ایشه مک بس ده ییل، شیرین چای دا ایسته ییر .
«».
ییرمی دورد مین پیغمبره یالوارینجا بیر دانا آللاها یالوار .
به جای اینکه به بیست و چهار هزار پیامبر التماس کنی دست به دامن یه خدا شو .
یئکه باشئن یکه بلاسی اولار(قویونو اولان، قورددان قورخماز)
هر چه سر بزرگتر ، درد سر بیشتر(هر که بامش بیش برفش بیشتر)
یئکه گوزون ایشیغی اولماز .
«»